Empfindung - Augustinus


In der antiken Philosophie besteht noch keine scharfe Unterscheidung zwischen Empfindung und (Sinnes-)Wahrnehmung (s. d.).

Nach AUGUSTINUS ist die Empfindung »passio corporis per se ipsam non latens animam« (De quant. an. 25). In der Empfindung ist die Seele selbst tätig (Mus. VI, 5). Die Scholastiker verarbeiten die Aristotelische Theorie von der »Formung« der Seele im Empfinden durch die Objekte zur (der Demo kritischen »eidôla« - Theorie ähnlichen) Lehre von den »species sensibiles« (s. d.). WILHELM VON CONCHES definiert die Empfindung als »animati corporis applicatione exteriorum non levis mutatio« (bei SIEBECK, Gesch. d. Psychol. I 2, 432). Nach WILHELM VON OCCAM sind die Empfindungen »subiective in anima sensitiva mediate vel immediate« (Quodl. 2, 10). Bei mittelalterlichen Mystikern findet sich die Auffassung der Empfindung als »confusa conceptio«. Die Lehre von den »species« tritt bei SCALIGER (Exerc. 298, sct. 15), SUAREZ u. a. auf (vgl. GOCLEN, Lex. phil. p. 1023).

NICOLAUS CUSANUS bemerkt: »Ascendit... sensibile per organa corporalia usque ad ipsam rationem, quae tenuissimo et spiritualissimo spiritu cerebro adhaeret« (De conicet. II, 16). CASMANN erklärt: »Ut sensio fiat cum facultate tria concurrunt: 1) sensile seu causa movens sensum, 2) organum recipiens seu patiens, in quod subiectum movens agit, 3) affectio... quae fit in organo a facultate rem sensibilem in illud agentem apprehendente« (Psychol. p. 289). CAMPANELLA sieht in der Empfindung einen seelischen Zustand (»sentire est pati«), welcher aus dem Zusammenwirken des Subjekts und Objekts entspringt (Univ. phil. I, 4, 2). »Sensus... videtur esse passio, per quam scimus, quod est, quod agit in nos, quoniam similem entitatem in nobis facit« (l.c. I, 4, 1). Die Empfindung ist als psychischer Act nicht selbst »passio«, sondern »perceptio« der Affektion (l.c. I, 51; VI, 8, 1, 4). TELESIUS lehrt: »Superest..., ut rerum actionum aërisque impulsionum et propriarum passionum propriarumque immutationem et propriorum motuum perceptio sensus sit.... Propterea enim illas percipit, quod ab illis pati se immutarique et commoveri percipit« (De rer. nat. VII, 2). Nach L. VIVES ist die Empfindung (sensio) »cognitio animae, per externum corporis instrumentum« (De an. I, p. 14). »Oportet... sive analogiam sive proportionem esse aliquam inter vim sentientem et suum sensile« (l.c. p. 15)


 © textlog.de 2004 • 19.03.2024 06:28:44 •
Seite zuletzt aktualisiert: 19.03.2005 
bibliothek
text
  Home  Impressum  Copyright  A  B  C  D  E  F  G  H  I  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  Z