Idol

Idol (eidôlon, Bild): Götzenbild, Trugbild. - F. BACON nennt Idole (»idola«) die Vorurteile des Menschen, die vom Wege zur Erkenntnis abbringen und daher eliminiert werden müssen. Die »Idole des Stammes« sind die in der menschlichen Natur als solcher liegenden Vorurteile, die »Idole der Höhle« sind die individuellen, die »Idole des Marktes« die sozialen, die »Idole des Theaters« beruhen auf der Macht der Autorität. »Idola..., a quibus occupatur mens, vel adscititia sunt, vel innata. Adscititia vero immigrarunt in mentes hominum vel ex philosophorum placitis et sectis, vel ex perversis legibus demonstrationum. At innata inhaerent naturae ipsius intellectus, qui arb errorem longe proclivior esse deprehenditur, quam sensus« (Nov. Organ., dist. op. p. 6). »Idola et notiones falsae, quae intellectum humanum iam occuparunt atque in eo alte haerent, non solum mentes hominum ita obsident, ut veritati aditus difficilis pateat, sed etiam dato et concesso aditu, illa rursus in ipsa instauratione scientiarum occurrent et molesta erunt; nisi homines praemoniti adversus ea se, quantum fieri potest muniant« (l.c. I, 38). »Idola tribus sunt fundata in ipsa natura humana, atque in ipsa tribu seu gente hominum. Falso enim asseritur, sensum humanum esse mensuram rerum; quin contra omnes perceptiones, tam sensus quom mentis sunt ex analogia hominis, non ex analogia universi. Estque intellectus humanus instar speculi inaequalis ad radios rerum, qui suam naturam naturae rerum immisciet eamque distorquet et inficit« (l.c. 41, Anfang des neuen Subjektivismus, s. d.). »Idola specus sunt idola hominis individui. Habet enim unusquisque (praeter aberrationes naturae humanae in genere) specum sive cavernam quandam individuam, quae lumen naturae frangit et corrumpit« (l.c. 42). »Sunt etiam idola tanquam ex contractu et societate humani generis ad invicem, quae idola fori, propter hominum commercium et consortium, appellamus.« »Sunt denique idola, quae immigrarunt in animos hominum ex diversis dogmatibus philosophiarum ac etiam ex perversis legibus demonstrationum; quae idola theatri nominamus, quia, quot philosophiae receptae aut inventue sunt, tot fabulas productas et actas censemus, quae mundos effecerunt fictitios et scenicos« (l.c. 44; vgl. 60). Die Idolenlehre ist eine erste Bekämpfung des Dogmatismus (s. d.).


 © textlog.de 2004 • 18.04.2024 16:41:07 •
Seite zuletzt aktualisiert: 14.11.2004 
bibliothek
text
  Home  Impressum  Copyright  A  B  C  D  E  F  G  H  I  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  Z